Wat is een burnout?
Burn-out betekent zoiets als opgebrand. Iemand die een burnout heeft, heeft langere tijd roofbouw gepleegd op zijn lichaam en geest. Een lange tijd van overbelasting, frustraties en stress (vooral door werk, soms in combinatie met de thuissituatie) eist zijn tol: iemand raakt zo uitgeblust dat rust niet genoeg is om weer in balans te komen.

Een burn-out groeit geleidelijk, maar de persoon ziet de voortekenen pas als het te laat is. Hij merkt dat hij uitgeput is op het moment dat hij ‘opeens’ niks meer kan.
Een burn-out gaat pas over als de oorzaak weg is. Dat betekent dat je een andere werkhouding moet aannemen of misschien zelfs een andere baan moet zoeken.
Tien procent van de werkende bevolking in Nederland heeft last van burn-out verschijnselen. Mensen met een sociaal beroep, zoals leerkrachten en verpleegkundigen, zijn het meest kwetsbaar voor burn-out. Mensen die buiten werken lopen de minste kans om opgebrand te raken.

Wat is het verschil tussen burn-out en overspannen?
Burn-out lijkt veel op overspannenheid. Het verschil zit in hoe ernstig je opgebrand bent. Overspannenheid ontstaat na een korte periode van overbelasting en is meestal rechtstreeks te koppelen aan een stressvolle situatie, zoals een echtscheiding of extra drukte doordat een collega met zwangerschapsverlof is. Overspannenheid zit minder diep dan een burn-out en is sneller te genezen.

Fasen van burn-out:
Een burn-out ontwikkelt zich volgens een vast patroon: eerst is er een (jaren)lange periode van langzaam ziek worden, daarna volgt de uitputting. In die fase wordt meestal hulp gezocht. Uiteindelijk volgt een periode van herstel. Hoe lang de periode van herstel duurt, hangt af van hoe lang iemand zichzelf overbelast heeft.

Hoe herken je een burn-out:
Gedrag:
Hyperactiviteit, neiging tot agressief en gewelddadig gedrag, meer dan normaal koffie drinken, meer dan normaal alcohol drinken, meer dan normaal roken, meer of minder dan normaal eten, veel last hebben van kleine ongelukken, op zoek gaan naar meer prikkels in het leven (bv uitdagende nieuwe hobby), terugtrekken uit sociale contacten, cynische opmerkingen maken en slaapproblemen.

Gevoel:
Sneller geïrriteerd, sneller gefrustreerd, woede en wrok, angsten, achterdocht, hopeloosheid en hulpeloosheid, machteloosheid

Gedachten:
• Dagdromen en fantaseren: een poging te ontsnappen aan de werkelijkheid
• Angstgedachten, zoals bv:
Ik kan me niet meer concentreren, ik kan niets meer onthouden, ik kan geen beslissingen nemen, wat ik ook doe, er zijn geen bevredigende resultaten.
• Negatieve gedachten over zichzelf, zoals:
Ik ben waardeloos, ik kan niets, ik deug niet.
• Achterdochtige gedachten, zoals:
Achter mijn rug om worden alle beslissingen genomen, ze lachen me uit achter mijn rug, ze zagen de poten onder mijn stoel vandaan.
• Agressieve gedachten zoals:
Ik wordt uitgebuit door mijn baas en mijn omgeving, ik haat mijn werk en mijn leven, ze kunnen allemaal de boom in.
• Zelfopofferingsgedachten, zoals:
Ik offer me wel weer op, laat ik maar weer de verantwoordelijkheid op me nemen als niemand anders het doet.
• Perfectionistische gedachten, zoals:
Geen fouten durven te maken

Lichaam uitgebeeld in beelden:
Mijn lichaam voelt aan als lood
Ik zit als een uitgezakte zoutzak op de bank
Ik kom in de goot terecht
Ik ben altijd de pispaal, ze moeten altijd mij hebben
Ik zak als een mislukte pudding in elkaar
Als ik een fout maak, deug ik niet en wordt ik ontslagen

Hoe ziet de relatie met anderen eruit:
Complete vreemden gaan worden voor familie, gezin en collega’s, meer conflicten krijgen op het werk en thuis, terugtrekken uit sociale activiteiten

Lichamelijke klachten:
Maag- en darmproblemen, snellere hartslag, snellere ademhaling (en soms hyperventilatie), verhoogde bloeddruk, veranderingen in het menstruatiepatroon, erectiestoornissen, gevoel van uitputting, slaapproblemen en oververmoeidheid, duizelig, verhoogd cholesterol, hoofdpijn, nek- en schouderklachten en huidaandoeningen.

Herken je deze klachten? Wacht dan niet te lang met hulp zoeken. Om van deze klachten af te komen, zul je een verandering in gedrag moeten doorlopen. Een bedrijfsmaatschappelijk werker kan helpen om de juiste oorzaak te vinden zodat je snel met hernieuwde energie aan de slag kunt.

Pesten op het werk.

Pesten op het werk is een groeiend probleem. Door de economische crisis zijn mensen onzekerder over hun baan. Uit onderzoek blijkt dat de kans op pesterijen van collega’s dan toeneemt.
Volgens de meest recente cijfers geeft 7% van de vrouwen en 9% van de mannen aan gepest te worden op het werk. Geschat wordt dat er vanwege pesten jaarlijks vier miljoen extra verzuimdagen zijn. Juist in tijden dat pest-preventie nodig is, bezuinigen bedrijven hier vaak op.

Vormen van pesten kunnen zijn:

• vervelende opmerkingen maken
• grapjes maken ten koste van jou
• beledigen, schelden
• negeren of sociaal isoleren
• openlijk terechtwijzen
• gebaren maken
• beschadigen van eigendommen
• digitaal pesten (pesten via bijvoorbeeld e-mail, chat, facebook en andere digitale hulpmiddelen).

Wat zijn de gevolgen van het pesten op het werk?

Als je gepest wordt op het werk, kun je daar allerlei lichamelijke en psychische klachten door ontwikkelen. Mensen die gepest worden op het werk gebruiken vaker antidepressiva en/of slaap- en kalmeringsmiddelen. Uit een recent onderzoek bleek echter dat mensen die alleen maar getuige waren van het pesten even vaak antidepressiva en andere slaap- en kalmeringsmiddelen voorgeschreven krijgen. Pesten gaat niet alleen ten koste van de werksfeer. Je kunt ook lichamelijke klachten krijgen, zoals hoofdpijn, darmklachten en slaapproblemen.

Iemand die voor langere tijd wordt gepest, kan last krijgen van het Post Traumatisch Stress Syndroom. Symptomen hiervan zijn nachtmerries, geheugenverlies, concentratieverlies en vermijdingsgedrag.

Wat moet mijn werkgever daar tegen doen?

Jouw werkgever moet in een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) aangeven wat hij doet om pesten te voorkomen en te bestrijden. Je hebt, als werknemer, het recht om de RI&E in te zien.

Maatregelen werkgever tegen pesten

Een werkgever kan binnen het bedrijf een vertrouwenspersoon aanstellen. Ook kan hij een klachtenprocedure opstellen. Als werknemer weet u dan waar u terecht kunt met een klacht over pesten.

Voorlichting over pesten

Uw werkgever is verplicht om u voorlichting te geven over pesten en welke maatregelen er tegen worden genomen. Hij kan het onderwerp bijvoorbeeld bespreken in een werkoverleg of via een artikel in een personeelsblad. Uw werkgever moet de voorlichting aantoonbaar uitvoeren.

Wat kun je doen als je wordt gepest:

Als je slachtoffer bent van pesten door collega’s of jouw leidinggevende, is het belangrijk aan te geven dat je het pestgedrag niet accepteert. Je kunt erover praten met een collega of leidinggevende die je vertrouwt. Ook kun je naar een vertrouwenspersoon gaan. Als binnen jouw bedrijf geen vertrouwenspersoon is, kun je naar een arbodienst gaan.

Als een collega wordt gepest op het werk

Als je merkt dat een collega wordt gepest, kun je het beste de dader aanspreken op zijn/ haar gedrag. Hiermee steun je het slachtoffer. Vaak stopt het pesten als veel mensen de dader duidelijk maken dat zijn/ haar gedrag niet op prijs wordt gesteld.

Uiteraard kun je ook contact opnemen met een bedrijfsmaatschappelijk werker. Er wordt dan, samen met jou, gezocht naar een oplossing.

De meeste mensen hebben wel eens gehoord van een burn-out. Weet je dat het tegenovergestelde ook bestaat: een bore-out.

Verveel je je wel eens op het werk? Verveel je je dagelijks op je werk? In het laatste geval is er wellicht meer aan de hand. Het zou kunnen dat je dan last hebt van een bore-out. Dit ontstaat door langdurige verveling op het werk, waardoor je interesse voor je werk afneemt. Het kan ook veroorzaakt worden door een gebrek aan uitdaging.

Je herkent dit bijvoorbeeld aan:

• Uitstelgedrag  Als je last hebt van een bore-out dan begin je gedrag te vertonen om hiermee om te gaan. Je gaat bijvoorbeeld uitstellen omdat je het werk niet leuk vindt. Er komen nieuwe taken op je af waar je opnieuw niets mee hebt. Deze taken stel je het liefst zo lang mogelijk uit.

• Doen alsof je toegewijd bent  Een ander typisch symptoom is compensatiegedrag. Je voelt je niet op je gemak omdat je je werk uitstelt en gaat daarom compenseren voor dit gedrag. Je doet net alsof je toegewijd bent  door ‘net te doen alsof je werkt’.

• Je werk uitsmeren  Een derde symptoom dat je kunt gaan vertonen is het uitsmeren van je werk. Wanneer je een opdracht krijgt die je in een dag af zou kunnen hebben smeer je deze uit over meerdere dagen. Dit gebeurt aan de ene kant omdat je het werk aan het uitstellen bent. Aan de andere kant is het een stukje zelfbescherming. Je weet nu wat je hebt, en als je deze taak maar zo lang mogelijk vasthoudt bescherm je jezelf wellicht tegen nog meer vervelende en energiezuigende taken.

Ongeveer 15 procent van de werknemers heeft ernstige hinder van verveling op het werk. Het komt voor in alle bedrijfstakken, dus niet alleen bij hoger opgeleiden.
Wat je vaak ziet is dat mensen niet willen erkennen dat ze te weinig werk hebben. Het tegenover gestelde kan ook zijn: de werkgever heeft niet voldoende werk voor je liggen, of weigert je meer werk aan te leveren. Dit kan voorkomen bij projecten, maar voor je het weet duurt dit project wel erg lang en zit jij de hele dag te niksen. In deze tijd van economische crisis is het echter moeilijk om te bespreken dat je te weinig werk hebt. Voor je het weet, sta je op straat. Dit levert net zoveel stress op als bij een burn-out waarbij je de hoeveelheid werk niet aankunt.
Wat zijn de symptomen van een bore-out:
Verveling, lusteloosheid, slapeloosheid, irritatie, laag zelfbeeld, verandering van eetpatroon (meer of minder eetlust)
Dit kan lichamelijke klachten veroorzaken:
Hoofdpijn, pijn in en rondom de hartstreek, spierpijnen
Wat kun je er aan doen:

Ook al is het moeilijk, bespreek het met je werkgever. Je werkgever zal er bij gebaat zijn je uit de ziektewet te houden. Geef aan dat je te weinig werk hebt, of dat je meer uitdaging wilt. Meestal is je werkgever blij met je openheid en zal, samen met jou, op zoek gaan naar ander werk. Soms wordt een bedrijfsmaatschappelijk werker bij deze gesprekken betrokken.

Staat je werkgever niet open voor jouw problemen, dan kun je de problemen bespreken met een bedrijfsmaatschappelijk werker. Bespreken is altijd beter dan in de ziektewet terecht te komen. Dat is niet goed voor jou, maar ook niet voor je werkgever.

Respons Bedrijfsmaatschappelijk werk, een nieuwe speler in de markt.